•  Μανιφέστο - Πώς να μην τα παρατάς ποτέ,
•     της Bernardine Evaristo

                εκδόσεις GUTENBERG

                                                             11.05.2022.

 

«Μανιφέστο –

Πώς να μην τα παρατάς ποτέ»

    της Bernardine Evaristo

 

Η Bernardine Anne Mobolaji Evaristo  γεννήθηκε στις 28.05.1959 στο Έλθαμ, νοτιοανατολικά του Λονδίνου και μεγάλωσε στο Γούλιτς. Η μητέρα της Αγγλίδα, δασκάλα, και ο πατέρας της Νιγηριανός, συγκολλητής στο επάγγελμα και ο πρώτος μαύρος σύμβουλος στο δήμο του Γκρίνουιτς, για το Εργατικό Κόμμα.

Είναι η πρώτη μαύρη συγγραφέας νικήτρια του βραβείου Booker το 2019 (από κοινού με την Μάργκαρετ Άτγουντ) και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μπρουνέλ δημιουργικής γραφής. Ως νικήτρια του βραβείου Διεθνούς Αφρικανικής Ποίησης του Πανεπιστημίου Μπρουνέλ, προωθεί  «τη μαύρη λογοτεχνία».  

Αυτοβιογραφικό βιβλίο, η Bernardine περνάει από κρησάρα τη ζωή της, στέκεται όρθια με θάρρος και χαμόγελο στον αναγνώστη των βιβλίων της, λέγοντάς του: «Κοίταξε με, μετά από σαράντα χρόνια δουλειάς, έγινα τώρα ονομαστή στα εξήντα δυο μου χρόνια, κερδίζοντας το βραβείο Booker το 2019, με το μυθιστόρημά μου «Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο». Και αφού μπόρεσα εγώ μια γυναίκα που συμμαθητές, γείτονες, ξένοι λευκοί, ακόμα και συγγενείς, (όπως η γιαγιά μου-από την μητέρα μου) είχαν παραγκωνισμένους  εμένα και τ’ αδέλφια μου για το χρώμα μας, τότε φίλε αναγνώστη θα δεις μέσα από κάθε σελίδα του βιβλίου μου τον τρόπο που αντιμετώπισα την απόρριψη και τις άοκνες προσπάθειες για προσωπική ελευθερία· έτσι και συ με θάρρος να πραγματοποιήσεις όποιο όνειρο ή φιλοδοξία έχεις, δίνοντας όλες σου τις δυνάμεις για να πετύχεις τον στόχο σου».

Πολυμελής η οικογένειά της, οκτώ παιδιά, η Bernardine τέταρτη στη σειρά. Έφυγε στα δέκα οκτώ της, από το πατρικό σπίτι, ένιωθε δεσμευμένη μέσα σε τόσα πολλά άτομα και ιδιαίτερα που μοιραζόταν το δωμάτιό της με τη μικρή της αδελφή, που δεν ταίριαζαν σε τίποτα. Η ήρεμη και επικοινωνιακή μητέρα, δεν μπορούσε  να καλύψει τη σφοδρότητα του αυταρχικού πατέρα και η συγγραφέας ασφυκτιούσε στους περιορισμούς του. Έφυγε από το πατρικό σπίτι σε ηλικία δέκα οκτώ χρονών. Έκανε πολλές δουλειές και μάλιστα ταπεινές, αφού δεν την προσλάμβαναν για υπάλληλο, λόγω χρώματος, παρά μόνο σε αποθήκες ή κέτερινγκ για να μην την βλέπουν οι πελάτες.

Αναφέρει την αγάπη της για συγγραφείς και βιβλία και ιδιαίτερα το θέατρο που πιστά υπηρέτησε σε πολλές θεατρικές ομάδες. Πάλεψε για χρόνια την ταξική κοινωνία, το μίσος, το φόβο, την εχθρική στάση αιώνων για τις διάφορες φυλές μαύρες, κίτρινες, κόκκινες., που ακόμα υποτιμούνται έναντι της λευκής φυλής. Έβαλε μπροστά την τόλμη να πραγματοποιήσει την ομορφιά των ονείρων της με τη συγγραφή. Προώθησε και τα κατάφερε να φέρει μες στην υπάρχουσα λογοτεχνία και τη «μαύρη λογοτεχνία», κερδίζοντας το βραβείο Booker 2019. Ξεπέρασε με τόλμη κάτω από αντίξοες συνθήκες τη θεωρία υποστήριξης της φυλετικής ανισότητας με σαθρά επιχειρήματα, όπως ότι η κοινωνία δικαιούται να επιβιώνει ο ισχυρότερος. Ευτυχώς στα χρόνια μας γνωρίζουμε ότι η νοημοσύνη δεν κατανέμεται ανάλογα με τη φυλή αλλά προκύπτει από τον συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, ιδίως από το μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο των οικογενειών. Η δασκάλα Τζέιν Έλλιοτ απέδειξε με πείραμα ότι η σχολική επίδοση είναι συνάρτηση και της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης που καλλιεργεί στους μαθητές η στάση των εκπαιδευτικών αλλά και των συμμαθητών απέναντί τους.

Η έννοια «ρατσισμός» αμφισβητείται, ιδίως μετά την αποκωδικοποίηση του DNA, καθώς οι φυλετικοί δείκτες έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν ένα ελάχιστο, αμελητέο ποσοστό της γενετικής σύνθεσης του ατόμου. Οι κοινωνικοί επιστήμονες συμφωνούν σήμερα ότι η φυλή είναι μάλλον μια κοινωνική κατασκευή παρά μια γνήσια βιολογική κατηγορία. Όλοι οι άνθρωποι έχουν μια κοινή καταγωγή και οι ομάδες που ανήκουν στο ενιαίο ανθρώπινο είδος μετανάστευαν και μεταναστεύουν ερχόμενες συνεχώς σε επιμειξίες. Έτσι οι φυλετικές διαφοροποιήσεις είναι σχετικές και όχι απόλυτες.* (*socialpolicy.gr)

Ο σύγχρονος ρατσισμός εστιάζει στις πολιτιστικές και κοινωνικές διαφορές των «φυλών» και όχι στις βιολογικές, τις οποίες η σύγχρονη επιστήμη της βιολογίας έχει απορρίψει. Στις μέρες μας, δηλαδή, ο ρατσισμός έχει μετατοπιστεί τόσο, ώστε πλέον μιλάμε για «ρατσισμό χωρίς φυλές»* (*socialpolicy.gr)

Η Bernardine Evaristo κατάφερε ακόμα να ξεφύγει ερωτικής σχέσης με μια αυταρχική συντρόφισσα, που ο ετσιθελισμός της την αποσυντόνιζε και της μηδένιζε την προσωπικότητα.

Σήμερα μπορεί και μιλάει ελεύθερα για την οικογένεια, τη θηλυκότητα και σεξουαλικότητά της, για ομορφιά και ασκήμια, την αέναη πάλη για την πραγματοποίηση των ονείρων της και οτιδήποτε θα μπορούσε να δυσφημίσει τα έργα της, κατηγορώντας τη δημιουργό τους, για κάτι που ίδια δεν ανέφερε ή έχει αποκρύψει. Σήμερα συμβιώνει αρμονικά με τον σύντροφό της, τον Ντέϊβιντ.

 

Απανθίσματα:

 Το πρόβλημα ήταν ότι δεν είχα δώσει επισήμως τέλος στη σχέση μου με τον φίλο μου και νομίζω ότι κατά τη γνώμη του ήμασταν ακόμη μαζί. Εγώ θεωρούσα ότι γινόταν παράλογος. Στο κάτω κάτω, ήταν άντρας, κι εμένα, ως νεόκοπη φεμινίστρια, οργισμένη με την πατριαρχία, δεν με απασχολούσαν τα αισθήματά του. Κι έτσι του έδειχνα ότι τον είχα παρατήσει επιδεικνύοντας τις ερωμένες μου στο διπλανό δωμάτιο, ενώ παράλληλα αρνιόμουν να το συζητήσω. Ο καημένος μάλλον θα κόντευε να τρελαθεί, όπως κόντεψα να τρελαθώ κι εγώ όταν τον τσάκωσα να κρυφοκοιτάζει από την κλειδαρότρυπα. Όταν κάλυψα την κλειδαρότρυπα με ταινία, την αφαίρεσε αμέσως. Όταν άνοιξε ξαφνικά την πόρτα σε έξαλλη κατάσταση τη στιγμή που έκανε σεξ, κατάλαβα ότι είχε έρθει η ώρα να μετακομίσω.

Τη μέρα της αναχώρησής μου, ενώ πιτσιλούσαμε ο ένας στον άλλον με καυτές σταγόνες βιτριόλι, αποφάσισε να τυλίξει τα χέρια του γύρω από τον λαιμό μου και να τον σφίξει. Όταν ανακάλυψε ότι δεν άντεχε να με δολοφονήσει εν ψυχρώ, προσπάθησε να με βοηθήσει να φύγω σπρώχνοντάς με στα απότομα τσιμεντένια σκαλιά έως το δρόμο μαζί με τις πλαστικές σακούλες που περιείχαν όλα μου τα υπάρχοντα…..

Για πολύ καιρό προσπαθούσα να τον δικαιολογήσω, ενώ ποτέ δεν θα έπρεπε να δικαιολογούμε την κακοποίηση μέσα στο σπίτι. Αν με είχε σκοτώσει ή με είχε αφήσει παράλυτη, δεν θα υπήρχε αμφιβολία γι αυτό που είχε κάνει…..