Ο ΜΑΓΟΣ του COLM TOIBIN

 

                     Ο Μάγος

             του Colm Toibin (1955 Ιρλανδία)

           Εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ. Μετάφραση : Αθηνά Δημητριάδου.

 

 

Διάβασα το βιβλίο -παρότι τα βιβλία «τόμοι», απλά τα ξεφυλλίζω- μόνο και μόνο  για τον συγγραφέα –που θαυμάζω- Κολμ Τομπίν, αλλά και το θέμα του, η βιογραφία του Νομπελίστα συγγραφέα Τόμας Μαν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του περασμένου αιώνα.

Ο Ιρλανδός Colm Toibin, είναι μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας..  

Έχει γράψει πολλά έργα, με βασικά θέματα την Ιρλανδική κοινωνία, η ζωή στο εξωτερικό, η διαδικασία της δημιουργικότητας, η ομοφυλοφιλία και η διαφύλαξη της ατομικής ταυτότητας.

Μερικά από τα έργα του, είναι:

-Η διαθήκη της Μαρίας

-Σπίτι με ονόματα

-Μπρούκλιν.

-Νόρα Γουέμπστερ

      κ.α.

 

Ο συγγραφέας Colm Toibin μεγάλωσε σε οικογένεια πολιτικοποιημένη, δεδομένου ότι ο παππούς και ένας θείος του ήταν μέλη του IRA. Μετά τη βιογραφία του Χένρι Τζέιμς, έγραψε το βιβλίο «Ο Μάγος» που αναφέρεται στη βιογραφία του Τόμας Μαν.

 

Ο «Μάγος» δεν είναι άλλος παρά ο συγγραφέας Τόμας Μαν, σκωπτικό παρανόμι που του έβγαλαν τα παιδιά του και δεν τον ενοχλούσε καθόλου.

 

Ο Κολμ Τομπίν, μας περιγράφει με ροή λογοτεχνική, διάλογοι και αφήγημα,  την ζωή του Τόμας Μαν κινηματογραφικά. Οι εικόνες είναι ανάγλυφες, μυρίζουν προβλήματα και μη της «la Sagrada Família» του μεγάλου Τόμας Μαν. Ιστορεί, βασισμένος σε αληθινά γεγονότα, την ζωή ογδόντα χρόνων, περίπου, που έζησε ο μεγάλος συγγραφέας, από την εφηβεία του, στην γενέτειρά του, Λίμπεκ της Βόρειας Γερμανίας, μέχρι το 1950, όπου επισκέφτηκε τα πάτρια εδάφη, και αναθυμόταν οικογενειακά, κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα, στο παραθαλάσσιο Τραβεμούντε. Το 1952 επέστρεψε στην Ελβετία όπου μετά τρία χρόνια, πέθανε.

 

Ο Τόμας Μαν, ήταν γιός του Τόμας Γιόχαν Χάινριχ Μαν και της Βραζιλιάνας συγγραφέως Χούλια ντα Σίλβα, γεννήθηκε στο Λίμπεκ της Γερμανίας στις 6 Ιουνίου 1875 και πέθανε στις 12 Αυγούστου 1955 στην Ελβετία.

 

Τιμήθηκε το 1929 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, πρωτίστως για το έργο του Μπούντενμπροκς και δευτερευόντως για Το μαγικό βουνό, καθώς και για τα διηγήματά του. Το 1935 το Χάρβαρντ ανακήρυξε εκείνον και τον Αϊνστάιν επίτιμους διδάκτορες και ο δρόμος για την Αμερική είναι η μόνη ασφαλής επιλογή, εφ’ όσον ο Χιτλερισμός είναι άκρως αντίθετος του φλεγματικού του χαρακτήρα. Ο ίδιος πιστεύει ότι η αυτοεξορία του είναι κάτι που δεν συγχώρησε ποτέ η Γερμανία.

 

Τον Ιανουάριο του 1934, το υπουργείο Εσωτερικών του κρατιδίου της Βαυαρίας ανακάλεσε τη γερμανική υπηκοότητα του μυθιστοριογράφου Τόμας Μαν, εν μέρει λόγω της συμμετοχής του στη “Γερμανική Επιτροπή υπέρ της Παλαιστίνης” και της υποστήριξής του στον κύριο στόχο της, τη χρηματοδότηση της εγκατάστασης Εβραίων στην Παλαιστίνη.  

Η διακήρυξή του για τον αντισημιτισμό ισχύει μέχρι τις μέρες μας.

Κυρίες και Κύριοι,

Η χώρα αυτή έχει την ειλικρινή επιθυμία να βρει την αλήθεια πίσω από τις ειδήσεις· να μάθει την πραγματική ιστορία που κρύβεται στη συγκυρία. Διαθέτει ακόμη και θεσμούς αφιερωμένους αποκλειστικά στην αποκάλυψη της ξένης προπαγάνδας. Ποια είναι λοιπόν η πραγματικότητα όσον αφορά τον αντισημιτισμό; Διότι δεν μπορούμε να τρέφουμε αυταπάτες: η συγκεκριμένη μορφή φυλετικού μίσους δεν περιορίζεται μόνο στον απόλυτο τρόμο τον οποίον παράγει — και μάλιστα σε κλίμακα που ξεπερνά οποιαδήποτε προηγούμενη ακρότητα γνωρίσαμε. Ούτε κατά διάνοια. Ο αντισημιτισμός του σήμερα, ο αποτελεσματικός αν και τεχνητός αντισημιτισμός της εποχής της τεχνολογίας, δεν είναι ένα αυθύπαρκτο αντικείμενο, παρά το εργαλείο που σκοπό έχει να ξεβιδώσει μία μία τις βίδες του μηχανισμού του πολιτισμού μας. Για να χρησιμοποιήσω μια επίκαιρη παρομοίωση, ο αντισημιτισμός είναι σαν μια χειροβομβίδα που κάποιος πέταξε από την άλλη πλευρά του φράχτη για να φέρει χάος και αναστάτωση στο στρατόπεδο της δημοκρατίας. Αυτός είναι ο πραγματικός, ο κύριος σκοπός του.

 

Τα γεγονότα όπως με ακριβείς λεπτομέρειες μας αφηγείται  ο «ος τα πανθ’ ορά» αφηγητής σε καθηλώνουν. Οι εικονοποιητικές περιγραφές σε προκαλούν και είσαι στον ίδιο χώρο, στον ίδιο τόπο, ζεις την καθημερινότητά τους, ταξιδεύεις μαζί τους, βλέπεις τις λεπτομέρειες των προσώπων τους, ακούς τη μουσική τους, όπως του Μάλλερ, (φίλος του Τόμας), του Βάγκνερ κα., οσμίζεσαι τις σκέψεις, τον χαρακτήρα, τις συμπάθειες, αντιπάθειες και πως τις εκφράζονται, κι ακόμα τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις, τις οποίες ο αφηγητής περιγράφει γλαφυρά.

 

Ο Τόμας Μαν, παρότι ομοφυλόφιλος, παντρεύτηκε την πάμπλουτη μαθηματικό Κάτια Pringsheim, γερμανοεβραϊκής καταγωγής, έκαναν έξι παιδιά και έμειναν μαζί μέχρι θανάτου.

 

Ο Τόμας έζησε μεταξύ του πρώτου και δεύτερου παγκόσμιου πολέμου.

Ο παντογνώστης αφηγητής έχει περιγράψει τα παιδιά του Τόμας Μαν, τους φίλους, γνωστούς και συγγενείς του, από τα παπούτσια που φορούσαν μέχρι και τα καπέλα τους. Είναι σαν μια ταινία εποχής για τον κόσμο που αλλάζει, τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα της Ευρώπης μετά τον ΒΠΠ και πώς ο Τόμας τα βλέπει συγγράφοντας. Είναι σίγουρα αντικομμουνιστής, όπως το βεβαιώνει στις αμερικανικές αρχές, όσο είναι και εναντίον του εθνικοσοσιαλισμού και παροτρύνει την εργατική τάξη να αντισταθεί στον Χίτλερ.

 

Δυο λόγια για τα τέκνα του Τόμας Μαν, κατά σειρά ηλικίας

 

Η πρωτότοκη Έρικα Μαν. (1905-1969)

Δηλωμένη λεσβία, παντρεύτηκε τον άγγλο ποιητή Ωντέν και παρέμειναν φίλοι μέχρι θανάτου. Εκρηκτική προσωπικότητα, ασχολήθηκε με τα γράμματα και τις τέχνες όπως και τ’ αδέλφια της. Κυνηγήθηκε, άγρια από τους Ναζί καθώς και η οικογένεια της. Λεπτομέρειες της προσωπικότητάς της, έξω και μέσα στην οικογένεια Μαν, περιγράφει ο Κολμ Τομπιν.

 

Κλάους Μαν (1906-1949) συγγραφέας. Η σχέση του με την Έρικα ξεπερνούσε τα όρια της αδελφικής αγάπης.

 

Ο Γκόλο Μαν (1909-1994)  ιστορικός και δοκιμιογράφος. Είχε ολοκληρώσει διδακτορικό στη φιλοσοφία.

 

Μόνικα Μαν  (1910–1992) συγγραφέας και μουσικός. Παντρεύτηκε το 1939 αλλά έχασε τον σύζυγό της τον επόμενο χρόνο, όταν το πλοίο με το οποίο ταξίδευαν στον Καναδά βυθίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο. Όχι από τα πιο αγαπημένα παιδιά του Τόμας Μαν και της οικογένειας.

 

Ελίζαμπεθ Μαν (1918-2002) διεθνώς αναγνωρισμένη εμπειρογνώμονας στο ναυτικό δίκαιο και πολιτική και την προστασία του περιβάλλοντος.

 

Μίχαελ Μαν (1919-1977) Μουσικός.

 

Απάνθισμα: ένα κομμάτι του λόγου του Τόμας Μαν, στο Σικάγο των ΗΠΑ.

«Στέκομαι εδώ μπροστά σας όχι μόνον ως συγγραφέας ή ως πρόσφυγας που δραπέτευσε από την πιο ανηλεή δικτατορία που γνώρισε ποτέ η Ιστορία, στέκομαι εδώ ως άνθρωπος και απευθύνομαι σ’ όλους εσάς, άνδρες και γυναίκες, σας μιλώ για την κοινή μας αξιοπρέπεια, για το εσώτερο φως που λάμπει μέσα στον καθένα μας, και για τα δικαιώματα που έχουμε, και για τα δικαίωμα για τα οποία όλοι εμείς, ως άνθρωποι, έχουμε παλέψει, για τα δικαιώματα που μας αξίζει να έχουμε. Βρίσκομαι εδώ επειδή πιστεύω ότι αυτά τα δικαιώματα θα επιστραφούν στη Γερμανία. Οι ναζί δεν πρόκειται ν’ αντέξουν. Δεν μπορούν ν’ αντέξουν. Δεν πρέπει ν’ αντέξουν. Δεν θα αντέξουν».

 

Η γνώμη μου είναι ότι η μυθιστορηματική βιογραφία είναι ογκώδης· θα μπορούσε να περιοριστεί. Πολλές σελίδες κουραστικές.

 

Τζένη Μακαριάδη