ΕΛΙΖΑΜΠΕΘ ΦΙΝΤΣ
του
JULIAN
BARNES
Διόνυσος, 02.02.2023.
Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας JULIAN BARNES γεννήθηκε το 1946 στο Λέστερ της Μεγάλης Βρετανίας. Σπούδασε νομικά και
γαλλική φιλολογία στην Οξφόρδη.
Έργα του:
-Metroland,
-Ο παπαγάλος του Φλωμπέρ,
-Άρθρουρ & Τζορτζ,
-England, England,
-Ένα κάποιο τέλος,
κ.α.
Ας χωρίσουμε το έργο σε τρία επίπεδα:
Το Σεμινάριο «Κουλτούρα και Πολιτισμός» που παρακολουθεί ο Νιλ, κεντρικός ήρωας του βιβλίου, η συνταξιούχος
Πανεπιστημιακή καθηγήτρια Ελίζαμπεθ Φινς, που διδάσκει, οι ενήλικες –διαφόρων
ηλικιών- που το παρακολουθούν, η παρεμβολή στο έργο της βιογραφίας του Ρωμαίου Αυτοκράτορα
Ιουλιανού-(Φλάβιος Κλάυδιος
Ιουλιανός-γεν.331-332-363μ.Χ.) ο επονομαζόμενος Ιουλιανός ο Παραβάτης ή
Ιουλιανός ο Αποστάτης, αλλά και Ιουλιανός ο Μέγας, αξιοσημείωτος φιλόσοφος και
συγγραφέας στην ελληνική γλώσσα, (συμβασίλευσε ως Καίσαρας, με τον Κωνστάντιο
Β).Ο έρωτας και η σημασία του στη ζωή και τέλος η μνήμη όπως τη βιώνει ο
καθένας, ώστε να αποδώσει την ιστορία των παλαιών χρόνων με τις αντιλήψεις της
εποχής του σήμερα και πώς σήμερα ερευνώντας και με τη δέουσα προσοχή και λογική
μπορούμε αντικειμενικά να επιχειρηματολογήσουμε ή να αναιρέσουμε, αυτά που ήδη
έχουμε διδαχθεί και πιστέψει.
Το θέμα του βιβλίου δεν είναι ένα είναι πολλά ειπωμένα από την καθηγήτρια
Ελίζαμπεθ Φινς και όπως μας αφηγείται ο Νιλ, --έχει μαλλιά σε απόχρωση γκριζωπής
άμμου, ντύσιμο σοβαρό και κομψό, παπούτσια δετά, μαύρου χρώματος τον χειμώνα,
καφέ σουέτ το φθινόπωρο και άνοιξη, φούστες πλισέ πάντα κάτω από το γόνατο.
Κάποιος με μια επιπόλαιη ματιά θα την έλεγε παλιομοδίτικη, όμως μετά από δέκα
χρόνια, ίσως βίντατζ. Το κάπνισμα ήταν κι αυτό κάτι όχι πρόσθετο αλλά στοιχείο
της περιβολής και προσωπικότητάς της.
Οι ακροατές κυμαίνονταν από τριάντα χρονών μέχρι σαράντα. Την
παρακολουθούσαν χωρίς να κρατούν σημειώσεις· άλλοι με δέος, άλλοι
μισοερωτευμένοι, άλλοι αδιάφοροι ή εκνευρισμένοι, από την άνεση της
διδασκαλίας, τους στοχασμούς, τα παραδείγματα, τις γνώσεις σχετικές με την
έρευνα στο αντικείμενό της.
Πρωτοπρόσωπη αφήγηση, θέματα
φιλοσοφίας, έρωτα, αγάπης, θανάτου, ιστορικά, έρευνας της ιστορίας παρελθόντων
χρόνων, η ελευθερία της σκέψης με έρευνα και μελέτη διαφόρων ή μη γεγονότων,
που συνήθως διαστρεβλώνονται από ισχυρούς κληρονόμους τίτλων, πλούτου και
νικητές πολέμων, χωρίς λύσεις, χωρίς ηθικές αρχές, χωρίς την πνευματική ανθρώπινη
υπόστασης και εξύψωση.
Παράδειγμα της Ελίζαμπεθ Φιντς, ο μαρτυρικός θάνατός της Αγίας Ούρσουλας
μαζί με τις έντεκα χιλιάδες παρθένες που την συνόδευαν· είναι έτσι ακριβώς η
ιστορία; Η Αγία είπε στις ακόλουθές της ότι της μήνυσε άγγελος να επιστρέψουν
στη Βρετανία μέσω Κολωνίας, για να ευλογηθούν με το στέφανο του μαρτυρίου
(γνωστό ότι οι Ούνοι είχαν φτάσει στην Κολωνία). Τι τίτλο προτείνετε; Και χωρίς
να απαντήσει κανείς από τους φοιτητές εκείνη είπε: προτείνω: Αυτοκτονία μέσω
τρίτων.
Η Αγία
Ουρσούλη ή Αγία
Ούρσουλα είναι
Αγία της Δυτικής Εκκλησίας. Ήταν πριγκίπισσα κόρη του Βασιλιά της Βρετάνης
Δεονάτου. Εχριστιανίσθηκε στη Γαλατία και στις Χώρες του Ρήνου. Θανατώθηκε από τους Ούνους το 453. Η μνήμη της εορτάζεται, από τη Δυτική
Εκκλησία στις 21
Οκτωβρίου.
Υπό τη
προστασία της Αγίας Ουρσούλης δημιουργήθηκε τον 6ο αιώνα το γνωστό γυναικείο μοναχικό Τάγμα
Ουρσουλινών (καλογριών).
Προς τιμή
της Αγίας και παρθένου Ούρσουλας ο Χριστόφορος
Κολόμβος ονομάτησε
τις νήσους που ανακάλυψε στο δεύτερο ταξίδι του το 1493, τις γνωστές Νήσοι
Παρθένου ή Νήσοι
Παρθένων (Virgin island
Ο
Νιλ θαυμάζει την Ελίζαμπεθ Φιντς, της ζητάει ραντεβού και προς μεγάλη του
έκπληξη εκείνη δέχεται. Οι συναντήσεις γίνονται για μεσημεριανό φαγητό, που
πάντα εκείνη πληρώνει· οι απέραντες συζητήσεις για τον Ιουλιανό, ως ηγέτη και
φιλόσοφο, για θέματα ιστορίας, κοινωνιολογίας, θρησκείας, γοητεύουν τον Νιλ,
που κοιτάζει την ηλικιωμένη διδάσκουσα να τον τροφοδοτεί με εικασίες
παρελθόντων ιστορικών και σημερινών γεγονότων. Ένα ραντεβού σε συνέχειες, κατά
τη διάρκεια του μεσημεριανού φαγητού, για ατέλειωτες νοηματικές συζητήσεις και
διακαές ενδιαφέρον που διαρκεί είκοσι ολόκληρα χρόνια. Η ζωή του Νιλ γεμίζει το
κενό που του άφησαν δυο γάμοι, παιδιά και ερωμένες, εφόσον συντονίζει τη σκέψη
του με τις γνώσεις και με την πρωτόγνωρη ευφυΐα της Ελίζαμπεθ Φιντς. Ο Νιλ είχε
να την συναντήσει ένα χρόνο, όταν έμαθε ότι ήταν άρρωστη κι εδώ φαίνεται η θέση της Ελίζαμπεθ Φιντς που
είχε ανάμεσα σε συγγενείς και φίλους, να κρατά τα προσωπικά της ζητήματα ακόμα
και την αρρώστιά της μόνο για τον εαυτό της. Τέλος μένει ενεός όταν μαθαίνει
ότι η Ε.Φ. πέθανε και εκείνος κληρονομεί τις σημειώσεις της και την πλούσια
βιβλιοθήκη της. Από τον αδελφό της μαθαίνει ότι δεν είχε ιδιαίτερες σχέσεις με
συγγενείς, ούτε και με τον ίδιο και το μόνο που μπορεί να απαντήσει, σε σχετική
ερώτηση του Νιλ, ήταν ότι την είχε δει με κάποιον κύριο και του φάνηκε πως ήταν
ερωτικό και όχι τυχαίο το συναπάντημα. Κάτι κεντρίζει τον ήρωά μας, ίσως ένας
ανεκπλήρωτος έρωτας, όμως όπως λένε «ποτέ μη γυρίζεις πίσω. Μην κυνηγάς χρόνια
αργότερα εκείνον τον χαμένο έρωτα, τον μισοξεχασμένο και παρεξηγημένο. Αν πήγε
στραβά την πρώτη φορά, θα πάει στραβά και τη δεύτερη…"
Απανθίσματα:
·
«Επιβεβλημένη μονογαμία… είναι σαν να λέμε επιβεβλημένη
ευτυχία, την οποία γνωρίζουν ότι δεν είναι εφικτή. Η μη επιβεβλημένη μονογαμία
πιθανόν να φαίνεται δυνατή. Η ρομαντική μονογαμία πιθανόν να φαίνεται δυνατή.
Αλλά η πρώτη συνήθως καταρρέει σε μια εκδοχή της επιβεβλημένης μονογαμίας, ενώ
η δεύτερη είναι πιθανό να καταλήξει σε εμμονή και υστερία. Και έτσι,
αναπόφευκτα πλησιάζει τη μονομανία. Πρέπει πάντα να κάνουμε διάκριση μεταξύ
αμοιβαίου πάθους και κοινής μονομανίας»
·
«Ο Ερνεστ Ρενάν, μεγάλος Γάλλος ιστορικός και φιλόσοφος
του 19ου αιώνα έγραψε:
Είμαστε εξοικειωμένοι με τους ιδρυτικούς μύθους στους
οποίους βασίζονται οι χώρες και τους οποίους προπαγανδίζουν μανιωδώς. Μύθους
ηρωικών αγώνων εναντίον μιας κατοχικής δύναμης, εναντίον της τυραννίας της αριστοκρατίας
και της εκκλησίας· αγώνων από τους οποίους αναδείχθηκαν μάρτυρες που έχυσαν το
αίμα τους για να ποτίσουν το ευαίσθητο δέντρο της ελευθερίας. Αλλά ο Ρενάν δεν
μιλάει γι’ αυτό. Λέει ότι το να προσλαμβάνεις λάθος την ιστορία σου αποτελεί
μέρος τού να είσαι έθνος. Με άλλα λόγια, για να πιστέψουμε σ’ αυτό που
νομίζουμε ότι πρεσβεύει το έθνος μας, πρέπει συνεχώς, κάθε μέρα, με μικρές και
μεγάλες πράξεις ή σκέψεις, να εξαπατάμε τον εαυτό μας, επαναλαμβάνοντας συνεχώς
τα ανακουφιστικά μας παραμύθια. Μύθους φυλετικής και πολιτισμικής ανωτερότητας.
Πίστη σε καλοκάγαθους μονάρχες, αλάθητους πάπες και έντιμες κυβερνήσεις. Και
την υπόθεση ότι η θρησκείας με την οποία γεννηθήκαμε ή στην οποία επιλέξαμε να
πιστέψουμε τυχαίνει να είναι η μόνη αληθινή ανάμεσα σε εκατοντάδες αιρέσεις,
παγανιστικές δοξασίες και αποστασίες που υπάρχουν σ’ όλο τον κόσμο.
Τζένη Μακαριάδη, για τη Δημοτική Λέσχη Ανάγνωσης Διονύσου.
