25/10/2023
ΠΕΡΙ
ΘΑΝΑΤΟΥ
του George Steiner (1929-2020)
Ο Τζορτζ Στάινερ γεννήθηκε το 1929 στο
Παρίσι, από Εβραίους γονείς, αυστριακής καταγωγής. Η οικογένειά του
μετανάστευσε στην Αμερική το 1940 και, ήδη από τα πρώτα του παιδικά χρόνια,
μιλούσε τρεις γλώσσες. Σπούδασε στα πανεπιστήμια του Σικάγο, του Χάρβαρντ και
της Οξφόρδης με υποτροφία Rhodes. Αργότερα, δίδαξε
συγκριτική λογοτεχνία στα πανεπιστήμια του Κέμπριτζ, της Γενεύης και της
Οξφόρδης
Σπουδαίος διανοητής, ευρυμαθής, πολύγλωσσος (Γερμανικά, Αγγλικά, Ελληνικά,
Ιταλικά), Αναγεννησιακός συγγραφέας (ανάμεσα σε δοκίμιο και λογοτεχνία),
κριτικός λογοτεχνίας, αντίθετος της λεξιλαγνείας, και όπως ο φιλόσοφος
Χάιντεγκερ ερμηνεύει ότι, το έργο του Στάινερ είναι καθαρό σαν να διαβάζεις
εξομολόγηση.
Βιβλία του: Ο θάνατος της τραγωδίας, Αξόδευτα πάθη,
Οι Αντιγόνες, Στον πύργο του Κυανοπώγωνα, Μετά τη Βαβέλ, Νοσταλγία του απόλυτου,
Τολστόι ή Ντοστογιέφσκι, κ.α.
Θαύμασα αυτό το σπουδαίο –δοκίμιο- βιβλίο-, το αγάπησα, δεν είναι βιβλίο
για τη βιβλιοθήκη μας, αλλά να βρίσκεται παντού και πάντα παρόν, ώστε να μην
ξεχνάμε την αλήθεια, την ηθική μας στάση στη ζωή και να στοχαζόμαστε.
Πολλά μπορεί να πει ο αναγνώστης για το μικρό αυτό βιβλίο, των εκατό
περίπου σελίδων, έκπληκτος πλουτίζει γνώσεις κι ακόμη επηρεάζεται των
αντιλήψεών του από γνώμες και σκέψεις του συγγραφέα
Αναλύει, επιστημονικά, φιλοσοφικά, λογοτεχνικά και πολλές φορές χιουμοριστικά,
με ό,τι θέμα καταπιάνεται όπως: πολιτικοκοινωνικά γεγονότα, πολιτική, νεώτερη ιστορία,
μουσική, έρωτας, αλήθεια, φιλία, παιδεία, πόλεμος, θρησκεία, θάνατος, αυτοκτονία,
ευθανασία, κ.α. Πολυδιαβασμένος συγγραφέας θετικών επιστημών, φιλοσοφικών και λογοτεχνικών
έργων, μεγάλων συγγραφέων, όπως: Κάφκα, Μπέρνχαρντ, Βιττγκεστάιν, Μπέκετ,
Σαρτρ., κ.α.
Απανθίσματα:
Ο άνθρωπος πάντοτε υπήρξε θανατηφόρος για τον άνθρωπο.
Η ευθανασία, εξασφαλίζοντας αναγκαίες προφυλάξεις, πρέπει
να γίνει βασική εναλλακτική επιλογή. Μόνο τότε η συνείδησή μας, το πνεύμα μας
θα γίνει «ελεύθερο να γυρίσει στα στοιχεία της φύσης (free unto elements)
Η ανισότητα στη σχολική εκπαίδευση είναι σκανδαλώδης. Για
εκατομμύρια παιδιά ο μορφωμένος δάσκαλος, οι στοιχειώδεις βάσεις γραφής,
ανάγνωσης και αριθμητικής, η πρόσβαση στις τέχνες και στις επιστήμες είναι
μακρινή ουτοπία. Για τους τυχερούς είναι
ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ένα προνόμιο του οικογενειακού πλαισίου και της
οικονομικής ευχέρειας που θεωρείται σχεδόν αυτονόητο. Ποιο κοινό σημείο υπάρχει
ανάμεσα στην εκπαίδευση που παρέχεται στις μολυσμένες παραγκουπόλεις της
ισημερινής Αφρικής ή του Μπανγκλαντές και στην εκπαίδευση που χορηγείται στις
προσφυώς αποκαλούμενες από του Γάλλους les grandes ecoles
“μεγάλες σχολές»; Πόσες κοπέλες εν δυνάμει προικισμένες αποκλείονταν, ως πολύ
πρόσφατα ακόμα, από την επιστήμη και τη μηχανολογία στην τεχνοκρατική Δύση ή
περιορίζονταν σε υπόδουλη αδράνεια, σε κάτι σαν καταναγκαστική λέπρα στον
ισλαμικό κόσμο;
Χάιντεγκερ Μάρτιν,
είπε:
Δεν ξέρω γιατί
βρισκόμαστε εδώ, αλλά είμαι σχεδόν σίγουρος ότι ο λόγος δεν είναι για να
περάσουμε καλά. Η αλήθεια είναι αυτό που κάνει
τους ανθρώπους σίγουρους, σαφείς και δυνατούς.
