Οδήγησε το αλέτρι σου
πάνω από τα οστά των νεκρών
Της Olga Tokarczuk
Η Όλγκα Τοκάρτσουκ γεννήθηκε το 1962 στην πόλη Βρότσλαβ της Πολωνίας, όπου
ζει ως σήμερα.
To 2019 της απονεμήθηκε ετεροχρονισμένα το βραβείο Νόμπελ
Λογοτεχνίας για το 2018, "για την αφηγηματική της φαντασία που με
εγκυκλοπαιδικό πάθος αναπαριστά τη διάσχιση των συνόρων ως τρόπο ζωής",
σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας. Μεταξύ των πολλών βραβείων
κέρδισε το 2018, το Man Booker International Prize.
Βιβλία:
-Primeval
and Other Times, (εκδ. Καστανιώτη)
-Πλάνητες (εκδ. Καστανιώτη)
-Το αρχέγονο και άλλοι καιροί (εκδ. Καστανώτη)
κ.α.
Ευανάγνωστο έργο, διαβάζετε page by page, όπως λένε οι άγγλοι συγχωριανοί
μας. Μονόλογος, με υφή θρίλερ· αν ήταν κινηματογράφος θα έλεγα φιλμ νουάρ
την ιστορία, την πρωταγωνίστρια ντετέκτιβ και την αστυνομία να κινείται με βήμα
χελωνίσιο. Το κείμενο ρέει, η γραφή εικονοποιητική, με παρομοιώσεις, με
μυρωδιές δάσους στην όμορφη κοιλάδα του Κλότζκο, Πολωνίας, που μεταβάλλεται,
κατά τη συγγραφέα, σε τόπο αφιλόξενο, παγωμένο, ερημικό, με ελάχιστους
κατοίκους, με ήλιο φειδωλό να τους φωτίσει και να τους ζεστάνει. Η ιστορία θα
ήταν σκοτεινή εάν η εξαίρετη συγγραφέας δεν την εξωράιζε με χιούμορ. Τα χιόνια
ο πάγος κάνει τα δασόβια ζώα να πλησιάζουν τα σπίτια για τροφή όμως οι λαθροκυνηγοί
πανηγυρίζουν σκοτώνοντας πεινασμένα ζαρκάδια, αλεπούδες και άλλα ζώα, αργά τη νύχτα αφήνοντας τα ίχνη τους στο
χιόνι.
Στον τόπο αυτό ζει μοναχικά μια
ηλικιωμένη δασκάλα των παιδιών του άγριου αυτού τόπου, που μας συστήνεται ως
Γιανίνα Ντουσέικο. Η Γιανίνα με οικολογικές ευαισθησίες, πιστεύει στην
αστρολογία και τα ζώδια· υπολογίζει τις πλανητικές κινήσεις με μαθηματικό τρόπο
και εφ’ όσον μάθει την ηλικία κάποιου, τον ακτινογραφεί και γνωρίζει όλα τα
ανατομικά του στοιχεία.
Η Γιανίνα μας συστήνει επίσης τους
λιγοστούς της γείτονες και γνωστούς με παρατσούκλια που εκείνη επινοεί, ανάλογα
πώς η ματιά της τους μετράει. Απέναντι μένει το Σκιάχτρο, έτσι τον βλέπει και
έτσι αποκαλεί τον ηλικιωμένο άντρα, τον δε γιό του -αστυνομικός στο επάγγελμα
όπως εκ των υστέρων έμαθε, τον λέει «το Μαύρο Παλτό», πάντα αυτό φοράει πώς
αλλιώς να τον πει. Ένας άλλος γείτονας, Μεγάλη Πατούσα τον αποκαλεί, μένει γύρω
στα πεντακόσια μέτρα μακριά από το σπίτι της. Είναι αποκρουστικός άνθρωπος, φοράει
πάντα μπότες, κλέφτης και ύπουλος, δεν έχει πολλά πάρε δώσε μαζί του. Είναι μονόχνοτη,
έχει περίεργες απόψεις κατά την άποψη των συγχωριανών της και γνωστή στην
αστυνομία, ως αλαφροΐσκιωτη, μια και τους βομβαρδίζει με τις καταγγελτικές της επιστολές, επισημαίνοντας την
άγρια εξόντωση ζαρκαδιών, αλεπούδων και άλλων ζώων από κυνηγούς και λαθροκυνηγούς.
Η διατροφή της λιτή, με αποκλεισμό του κρέατος. Έχει αμέριστη αγάπη για όλα τα
ζώα, έντομα και λοιπά του πλανήτη, είναι
μία φανατική υποστηρίκτρια των ζώων, επομένως της ζωής, του πολιτισμού των
λαών, της ευγένειας, του σεβασμού, του καθήκοντος του ανθρώπου για την πανίδα,
χλωρίδα και κάθε μορφή ζωής.
Η Γιανίνα είναι γνώστρια της
αστρολογίας, παίζει στα δάχτυλα τις κινήσεις των πλανητών και ειδήμων στα
ανατομικά στοιχεία κάποιου αρκεί να ξέρει την ημερομηνία γεννήσεώς του.
Σημαντικοί
χαρακτήρες του έργου: το Σκιάχτρο, (γείτονας), ο νεαρός φίλος και παλαιός μαθητής
της, ο Ντίζο, που μαζί μεταφράζουν την ποίηση του Μπλέικ, η Κόρη, κι ο Μπόρος.
Στην χιονισμένη και παγωμένη γειτονιά
της, όμως, συμβαίνουν παράξενοι και αδικαιολόγητοι θάνατοι· τέλος οι θάνατοι, παρατηρώντας
τα ίχνη ζαρκαδιών, στους χώρους που σκοτώθηκαν οι νεκροί, αποδίδονται κατά την
Γιανίνα σε άγριες δολοφονίες. Οι νεκροί είναι καθημερινοί κακοποιοί της κάθε
εποχής, κατά Γιανίνα, κομμάτια συνόλου βλαπτικότητας του κόσμου και τα ζώα
εκδικούνται.
Εντύπωση κάνει το λεβητοστάσιο της
Γιανίνα, όπου εκεί, στο υπόγειο, συναντάει τα αγαπημένα φαντάσματά της όπως τη
μητέρα και τη γιαγιά της, αλλά και καταφύγιο φυγάδων.
Απανθίσματα:
Every Night & every
Morn
Some to Misery are Born
Every Morn & every
Night
Some are Born to sweet
delight,
Some are born to
Endless Night.
***
«..διάβασα στο «Χρησμοί και Πραγματικοί Βρετανοί»
της13ης Οκτωβρίου 1807 ότι – κι εδώ ο Ντίζο είχε συμπληρώσει με μολύβι: κύριος Black Coat-
Χειρουργός, με το ψυχρό μένος του Ροβεσπιέρου* οδήγησε την Αστυνομία εναντίον
του Προσώπου, των Αγαθών και της Περιουσίας ενός Αστρολόγου για να τον
φυλακίσει. Ο Άνθρωπος που Διαβάζει τα Άστρα καταπιέζεται συχνά από τις Επιρροές
τους, όπως ο Νευτωνιστής**- (που δεν τα διαβάζει και
δεν μπορεί να τα διαβάσει καταπιέζεται από δικούς του Συλλογισμούς και
Πειράματα. Όλοι μπορεί να εκτεθούμε στο Λάθος. Ποιος μπορεί να πει ότι δεν
είμαστε όλοι υποκείμενοι στο Έγκλημα;
***********
*Ροβεσπιέρος (1758-94) ηγετική μορφή της Γαλλικής
Επανάστασης, εμψυχωτής της «Τρομοκρατίας»
**Newton)1642-1727)
Άγγλος,φυσικός,αστρονόμος,μαθηματικός και φιλόσοφος από τους θεμελιωτές της σύγχρονης επιστήμης.
***(Μπλέικ Ουίλιαμ (1757-1827) Άγγλος ποιητής, ζωγράφος και
στοχαστής.
Τζένη Μακαριάδη,
για τη Δημοτική Λέσχη Ανάγνωσης Διονύσου
