ΠΑΓΟΣ της ANNA KAVAN
Εκδόσεις Gutenberg
Η ANNA KAVAN, μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος, ζωγράφος, διακοσμήτρια, γεννήθηκε το
1901 στη Γαλλία και πέθανε το 1968 στην Αγγλία.
Η γραφή της συγκλονίζει (θυμίζει Κάφκα), το θέμα ποικίλει, η φύση και ο
χώρος πρωταγωνιστούν. Το βιβλίο προφητικό, ονειρικό, με στοιχεία νουάρ
καθηλώνει τον αναγνώστη.
Το γεγονός ότι εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, των πάγων της Ανταρκτικής που ολοένα λιώνουν,
η αύξηση της στάθμης της θάλασσας, το αέριο θερμοκηπίου που προκαλεί
υπερθέρμανση του πλανήτη και αντιπροσώπευε σχεδόν το 80% του όγκου όλων των
εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΕΕ.2021), είναι θέμα που προκαλεί ίλιγγο
τρόμου για τον αφανισμού του πλανήτη. Ο πάγος είναι η κόλαση που πνίγει την
ανάσα ζωής, είναι ο πόλεμος που μολύνει ψυχές, είναι η αιτία της καταστροφής
του «καλού καγαθού» ως η φράση των Κλασικών Ελλήνων συγγραφέων, που περιέγραφαν
την αγωγή ενός ιδεώδους ανθρωποτύπου ή αν θέλετε μιας ηθικής ακεραιότητας. Ο
πόλεμος είναι πάγος καταστροφής, είναι απεχθής, μεταβάλλει τον άνθρωπο σε
μηχανή μίσους, φόνων και εκμηδένιση της ζωτικής πνοής.
Η συγγραφέας θίγει πολλά ζητήματα που χρονίζουν, η θέση της γυναίκας όπως για
παράδειγμα η θεωρία του φιλόσοφου Κοντ Ογκιστ (19ος αιώνας), ότι «η γυναίκα είναι συμπληρωματική ψυχή». Στο
έργο της Kavan βλέπουμε
τη γυναίκα ως res, να την διεκδικούν δυο άντρες, μας θυμίζει γυναίκα της τουρκοκρατίας,
φοβισμένη, απομονωμένη, φυλακισμένη και εξουσιαζόμενη από τον άντρα. Λίγο πριν
το τέλος αφανισμού κάθε μορφή ζωής, ο πρωταγωνιστής σώζει τη γυναίκα από την
φυλακή της και λυπάται για τον ασεβή τρόπο που της είχε φερθεί, όμως είναι αργά
αφού η ανάσα του Πάγου τους πλησιάζει.
Το έργο μας λέει για έναν ξενιτεμένο άντρα, που επιστρέφει στα πάτρια εδάφη
και ένας παλιός ανεκπλήρωτος έρωτας ξαναζωντανεύει με πεισματική εμμονή στα
μάτια και στην καρδιά του, ιδίως για τα αργυρόχρωμα μαλλιά ενός λεπτοκαμωμένου
κοριτσιού. Ένα ταξίδι κάτω από αντίξοες απειλητικές για τη ζωή του συνθήκες, που
δεν σταματούν να τον ακολουθούν ώσπου να
βρει και να σώσει το αγαπημένο του κορίτσι από τα νύχια ενός κακοποιητικού
συζύγου, ενός σκληρού φύλακα μιας υποταγμένης γυναίκας. Στο τέλος βρίσκει το
κορίτσι το απελευθερώνει και ζουν ελάχιστες στιγμές θαλπωρής και αγάπης, γιατί ο
αμείλικτος Πάγος τους ακολουθεί κατά πόδας. Τον άντρα καθησυχάζει ένα όπλο στην
τσέπη του.
Απανθίσματα:
*Εκείνη τη στιγμή μ’ ένοιαζε πιο πολύ εκείνος, ήμουν στενά δεμένος μαζί του
σαν να μας ένωνε το ίδιο αίμα. Δεν άντεχα να αποξενωθούμε. «Γιατί είστε τόσο
θυμωμένος;» Έκανα ένα βήμα προς το μέρος του, προσπάθησα ν’ αγγίξω το μανίκι
του, αλλά εκείνος αποτραβήχτηκε «Εκείνη είναι η μόνη αιτία;» Δεν μπορούσα να το
πιστέψω αυτό, ο δεσμός ανάμεσά μας φαινόταν πολύ ισχυρός. Αντίθετα, τη δεδομένη
χρονική στιγμή εκείνη δεν ήταν τίποτα για μένα, δεν ήταν καν πραγματική. Θα
μπορούσαμε να την είχαμε μοιραστεί οι δυο μας.
*Παρατήρησα τον φυσικό κόσμο και μου φάνηκε να συμμερίζεται τα συναισθήματά
μου, να προσπαθεί μάταια να ξεφύγει από τον όλεθρο που πλησίαζε. Τα κύματα της
θάλασσας υψώνονταν ορμητικά προς τον ορίζοντα· τα θαλασσοπούλια, τα
δελφίνια και τα χελιδονόψαρα τινάζονταν ξέφρενα στον αέρα· τα νησιά
τρεμόπαιζαν και γίνονταν διάφανα, επιχειρώντας να αποκολληθούν από τις θέσεις
τους, να ανέλθουν στον ουρανό υπό μορφή ατμών και να χαθούν κατόπιν στο
διάστημα. Όμως δεν υπήρχε διέξοδος. Το μόνο που μπορούσε να κάνει η γη ήταν να
περιμένει ανυπεράσπιστη την καταστροφή
της, είτε από χιονοστιβάδες είτε από αλυσιδωτές εκρήξεις, οι οποίες θα
συνεχίζονταν χωρίς τελειωμό, μεταμορφώνοντάς την τελικά σε νεφέλωμα,
εξαϋλώνοντας τη βαθύτερη ουσία της.
