Ευχαριστώ από καρδιάς τον κ. Αρη Γαβριηλίδη και την διαδικτυακή Ομάδα ΔΙΟΝΥΣΟΣ -ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

‎Aris Gavriilidis‎ προς ΔΙΟΝΥΣΟΣ-ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

1 ώρα

ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΔΙΟΝΥΣΙΩΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ

1. ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΑΚΑΡΙΑΔΗ

Αρχίζουμε τα Πορτραίτα, (τα οποία προαναγγείλαμε σε προηγούμενη ανάρτηση) με την συμπολίτισσα συγγραφέα Ευγενία Μακαριάδη, της οποίας το βιβλίο «ΨΕΥΔΑΝΘΡΑΚΑΣ και άλλες ιστορίες», κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2019. Παρουσιάστηκε πρόσφατα και στον Διόνυσο.

Αντιγράφω από το εσώφυλλο το βιογραφικό της: Η Ευγενία Μακαριάδη γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Εργάστηκε σε εταιρεία εξοπλισμού μηχανογραφικών κέντρων και σε τηλεοπτικό studio. Έχει εκδώσει το μυθιστόρημα «Μύριαμ και Χάννα», (εκδόσεις Λιβάνη) βραβευμένο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (ΣΣ το είχα απολαύσει όταν κυκλοφόρησε). Διήγημά της διακρίθηκε στον πανελλήνιο θεματικό διαγωνισμό Hotel XXX-Άσεμνες Ιστορίες (εκδόσεις Πατάκη). Έχουν δημοσιευτεί διηγήματά της σε τοπικές εφημερίδες και στα διαδικτυακά περιοδικά Planodion, Ιστορίες μπονζάι, Fractalart, Vivliolatria, καθώς και στο επιστημονικό περιοδικό Ψυχογραφήματα.

Κατά την γνώμη μου, το μυθιστόρημα μοιάζει με μπίρα: ρουφάς γρήγορα τις σελίδες καθώς βιάζεσαι αν δεις τι θα γίνει πάρα κάτω. Μια συλλογή διηγημάτων, όμως, είναι σαν ακριβό κονιάκ: οσφραίνεσαι αργά το άρωμά του και πίνεις με αργές, μικρές γουλιές.

Έτσι ακριβώς διαβάζεται ο Ψευδάνθρακας. Στέκεσαι σε κάθε πρόταση, απολαμβάνοντας, νοερά, τον ήχο των λέξεων, επεξεργάζεσαι τα νοήματα, που διαδέχονται το ένα το άλλο, πλάθεις στο μυαλό σου τις εικόνες που περιγράφονται και, χωρίς να το θέλεις, μπαίνεις μέσα στο πετσί του ήρωα.

Η Ευγενία Μακαριάδη είναι μαστόρισσα του λόγου. Εκπλήσσει με την μεγάλη γκάμα της θεματολογίας των διηγημάτων της. Οι αφηγήσεις της αιωρούνται ανάμεσα στο πραγματικό και στο υπερβατικό δημιουργώντας γοητευτικές σκηνές μέσα σε λίγες σελίδες.

Οι ήρωές της είναι άνθρωποι καθημερινοί, πάσχοντες όμως από κάποιαν αιτία, φανερή ή εικαζόμενη. Στην συχνά πρωτοπρόσωπη αφήγηση, η συγγραφέας αλλάζει φύλο και υποδύεται ρόλο άρρενος, εκπλήσσοντας με την γνώση της στην ανδρική ψυχολογία.

Η ενίοτε σκοπίμως ελλειπτική διήγηση καλεί τον αναγνώστη να συμπληρώσει τα κενά, κατά το δοκούν, κάνοντάς τον, έτσι, και αυτόν συν-δημιουργό.

Περιμένουμε, εν καιρώ, την νέα της σοδειά!

Top of Form

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ευχαριστώ το πολιτιστικό περιοδικό «ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ ΛΟΓΩ ΤΕΧΝΩΝ»

 και την κυρία Βίκυ Ζηλιασκοπούλου, για την κριτική της στο βιβλίο μου

 «ΨΕΥΔΑΝΘΡΑΚΑΣ και άλλες ιστορίες» εκδόσεις Βακχικόν.

ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ ΛΟΓΩ

     ΤΕΧΝΩΝ

Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες

Προσωπική άποψη: Βίκυ Ζηλιασκοπούλου

Το βιβλίο “Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες” είναι μια συλλογή διηγημάτων που γενικά μου φάνηκαν λίγο μελαγχολικά και καταθλιπτικά. Η συγγραφέας ασχολήθηκε με θέματα όπως ο θάνατος, ο πόνος, η φτώχεια και η στέρηση, ενώ σε κάποια από τα διηγήματα κάνει μια αναδρομή σε παλιότερα γεγονότα. Το αποτέλεσμα ήταν το βιβλίο να μου δημιουργήσει ένα αίσθημα στεναχώριας, το οποίο πολλές φορές είναι επιθυμητό από τα βιβλία.

Κάποια από τα διηγήματα μου άρεσαν πολύ, ήταν σαν να βλέπω ταινία μικρού μήκους, οι περιγραφές με μετέφεραν με ευκολία στο χώρο που ήταν ο εκάστοτε πρωταγωνιστής. Άλλα με συγκίνησαν, με κάποια από αυτά ένιωσα έκπληξη και δυστυχώς κάποια δεν μου άρεσαν ιδιαίτερα.

Ρευστά σχήματα: Πολύ απαισιόδοξο διήγημα, αλλά ταυτόχρονα ωραίο. Ακουμπάει πολλά οικογενειακά ζητήματα, χωρίς φυσικά μέσα στις λίγες του γραμμές να αναλύσει ιδιαίτερα κάποιο από αυτά. Με άφησε με ένα σφίξιμο στο στομάχι…

Οπτικά πορίσματα: Ένα πολύ ωραίο διήγημα, θα μπορούσε εύκολα να γίνει ταινία μικρού μήκους.

Καταρράκτης: Ίσως το πιο ωραίο διήγημα του βιβλίου. Σαν όνειρο (εφιαλτικό). Οι περιγραφές είναι πολύ ωραίες, με έβαλε μέσα στο χώρο κατευθείαν, ήταν σαν να παρακολουθούσα τα όσα συνέβαιναν από κάπου κοντά.

Εδώ λοιπόν, ήταν ο πιο ωραίος καταρράκτης της χώρας, έπεφτε από ύψος εξήντα μέτρων, αν γονατίσεις και βάλεις τ’ αυτί σου κάτω στο χώμα, θα τον ακούσεις, δεν λέει να σωπάσει. Σου παίρνει τ’ αυτιά. Να έχεις τα μάτια σου κλειστά, γιατί στον άλλο κόσμο θα βλέπεις μόνο τόσο όσο σε τούτον είχες τα μάτια σου κλειστά. Θα σου δώσω ένα κουτί, να το ανοίξεις όταν επιστρέψεις σπίτι σου. 

Σαν την κότα που ήπιε νερό: Το συγκεκριμένο το διάβασα δύο φορές, αλλά δεν μπόρεσα να καταλάβω τι ήθελε να πει η συγγραφέας.

Από της συκιάς το γάλα: Παράξενο διήγημα. Μου άρεσε και ταυτόχρονα με ξένισε, δεν μπορώ τελικά να καταλήξω ποιο από τα δύο συναισθήματα υπερισχύει. Τέσσερις σελίδες γεμάτες αναμνήσεις του πρωταγωνιστή που είχαν ένταση και συναίσθημα, αλλά δεν κατάφερα να δημιουργήσω τις εικόνες που έπρεπε.

Ήταν ο πιο γλυκός ύπνος της ζωής του με το φεγγάρι και τ’ αστέρια κλεισμένα στα βλέφαρά του και τη μυρωδιά των νυχτολούλουδων να μπαινοβγαίνει στα πνευμόνια του. Πολλές φορές αναρωτιέται αν καλλιεργούν ακόμη και σήμερα νυχτολούλουδα. 

Τα δερμάτινα: Εξαιρετικό, πολύ περιγραφικό διήγημα, μέσα σε περίπου μία σελίδα απεικονίζει μια ολόκληρη εποχή που (ευτυχώς) έφυγε και ελπίζω να μην ξανάρθει.

Πριν πέσει ο ήλιος: Εξαιρετικό και αυτό, με ένα τέλος απρόσμενο.

Απάγκιο παγκάκι: Πολύ ωραίο διήγημα. Μιλάει για έθιμα που επικρατούσαν στην επαρχία και για εθισμό σε ουσίες. Γενικά, μου άρεσε πολύ.

Περίληψη: Καθημερινοί ήρωες, όμορφοι, άσχημοι, λογικοί, παράλογοι, λογοδοτούν στην απώλεια, στη ζωή, στον χρόνο, στον έρωτα, στη φαντασία, στον θάνατο. Κινούνται σε τοπία αστικά, επαρχιακά, ουτοπικά και αλλόκοτα.

Όνειρα παιδικά που γίνονται μνήμες

Μάνες χωρίς μητρικό ένστικτο

Νέοι χαμένοι σε πεδία παραίσθησης

Κυνήγι του παρελθόντος χρόνου

Φόνοι χωρίς καταδίκη

Ζωντανοί και νεκροί σε αλισβερίσι

Στοιχεία του βιβλίου

Τίτλος: Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες

Συγγραφέας: Ευγενία Μακαριάδη

Εκδοτικός: Βακχικόν

Έκδοση: Σεπτέμβριος 2019

Σελίδες: 108

ISBN: 978-960-638-064-8

Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα

Επεξεργασία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Πουλτσίδη

Εφημερίδα : tvxs Κριτική του βιβλίου «Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες», εκδόσεις Βακχικόν.

Εφημερίδα : tvxs

Κριτική του βιβλίου «Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες», εκδόσεις Βακχικόν.

Αθηνά Μαλαπάνη

Tο νέο βιβλίο της Ευγενίας Μακαριάδη, «Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες», από τις εκδόσεις Βακχικόν αποτελεί μια συλλογή διηγημάτων με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Αυτοτελείς ιστορίες μεταφέρουν διαφορετικά μηνύματα η κάθε μία μέσα από τη μοναδικότητά τους και την ποικιλομορφία των ηρώων τους. Έτσι, κάθε αναγνώστης έχει πολλά που μπορεί να μάθει και ακόμη περισσότερα, για τα οποία μπορεί να προβληματιστεί.

Οι αφηγηματικές τεχνικές της Μακαριάδη είναι εξαιρετικές, γεγονός που αποδεικνύει ότι είναι μια έμπειρη συγγραφέας και μάλιστα, με βραβεύσεις. Το πρώτο διήγημα της συλλογής της, «Αρωματικά σαπούνια», αποτελεί ένα σύνολο μπονσάι ιστοριών που μέσα από την πυκνότητα της γραφής τους  παρουσιάζουν τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων της μέσα από ένα και μόνο περιστατικό.

 Στα περισσότερα διηγήματα, η συγγραφέας έχει επιλέξει την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, με απόρροια να υπάρχει ένα προσωπικός και εξομολογητικός τόνος στο ύφος των κειμένων. Με αυτόν τον τρόπο αφήγησης μάλιστα, προβάλλεται το σύνολο της ζωής των ηρώων (αφηγηματικό παρόν – παρελθόν και ίσως, προβλέπονται και κάποια μελλοντικά στοιχεία) και ο αναγνώστης αποκτά μια σφαιρική αντίληψη για την προσωπικότητα του κάθε ήρωα.

Η συγγραφέας ξέρει και χειρίζεται με δεξιοτεχνία και τον αφηγηματικό χρόνο, όπως προαναφέρθηκε. Χάρη σε αυτήν την τεχνική, γίνονται αναδρομές στο παρελθόν των ηρώων και προβάλλονται εικόνες μιας παλαιότερης εποχής με τις δικές της συνήθειες, ήθη και έθιμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το διήγημα «Από της συκιάς το γάλα» και τα «Δερμάτινα», αλλά και η «Υπογλυκαιμία», στην οποία προβάλλονται και κομμάτια της ελληνικής ιστορίας από την περίοδο του εμφυλίου. Εικόνες όμως και από τη σύγχρονη ζωή, τη σημερινή Αθήνα, τις αδυσώπητες συνθήκες στο νυχτερινό κέντρο της πόλης και το απρόσωπο στοιχείο που κυριαρχεί προβάλλονται μέσα από άλλες ιστορίες του βιβλίου, όπως «Τα δέκα σκαλοπάτια» και τα «Ρευστά Σχήματα». Καταλυτικός είναι και ο ρόλος της μνήμης, όπως μαρτυρείται στο διήγημα «Τα Αμίλητα», καθώς ο αφηγητής χρησιμοποιεί τη μνήμη του για να συνθέσει τις παρελθοντικές του εμπειρίες και να γράψει. Άλλωστε, η ανάμνηση και η μνήμη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην έμπνευση του επίδοξου συγγραφέα και στη λογοτεχνική δημιουργία.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι και οι δύσκολες ανθρώπινες σχέσεις διαγράφονται μέσα από -σχεδόν όλες- τις ιστορίες της συλλογής. Ενδεικτικά το διήγημα «Ψευδάνθρακας», από την οποία πήρε και όλη η συλλογή τον τίτλο της, αποδεικνύει ότι οι ισχυροί δεσμοί ανάμεσα στο αντρόγυνο μπορεί να θεραπεύσει -κυριολεκτικά και μεταφορικά- τον άλλον. Προβάλλεται ότι η γυναίκα μπορεί να εμψυχώσει και να ενθαρρύνει τον άντρα ακόμη και μέσα σε μεγάλες δυσκολίες, απλώς με μία αγκαλιά, με μια απλή εκδήλωση αγάπης (Στην αγκαλιά της ξαναβρήκε το ανάστημά του).

Αξίζει να διαβάσετε αυτή τη συλλογή λοιπόν, γιατί μέσα από μικρές ιστορίες μπορείτε να αντλήσετε σημαντικά μηνύματα, να αφουγκραστείτε τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, αλλά και τον δικό σας, να δείτε εικόνες της παλαιάς, αλλά και της σημερινής εποχής να ξετυλίγονται μπροστά σας, να βιώσετε έντονα συναισθήματα… Και όλα αυτά μέσα σε μικρή έκταση και πυκνή γραφή, γεγονός που μαρτυρά -και απαιτεί- μια αξιοσημείωτη συγγραφικής δεξιοτεχνία που η Ευγενία Μακαριάδη ξέρει να έχει και να προβάλει.

Καλή ανάγνωση!

Συνέντευξη στο Περιοδικό: FRACTALART

 Ευγενία Μακαριάδη: «Θα ευχόμουν η λογοτεχνία να μπορούσε να κάνει τους ανθρώπους καλύτερους»

Περιοδικό: FRACTALART

Συνέντευξη: Ιωσήφ Αρνές //

 Η Ευγενία Μακαριάδη γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Εργάστηκε σε εταιρεία εξοπλισμού μηχανογραφικών κέντρων και σε τηλεοπτικό studio. Έχει εκδώσει το μυθιστόρημα Μύριαμ και Χάννα (εκδόσεις Λιβάνη), βραβευμένο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών. Διήγημά της διακρίθηκε στον πανελλήνιο θεματικό διαγωνισμό Hotel XXX – Άσεμνες Ιστορίες (εκδόσεις Πατάκη). Έχουν δημοσιευτεί διηγήματά της σε τοπικές εφημερίδες και στα διαδικτυακά περιοδικά Planodion -Ιστορίες μπονζάι, Fractalart, Vivliolatria καθώς και στο επιστημονικό περιοδικό Ψυχογραφήματα. Η συλλογή διηγημάτων της Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

-Τι είναι εκείνο που σας ωθεί να γράφετε;

Θα σας απαντούσα, αν και ακούγεται κοινότοπο, γράφω για να εκφραστώ.. όμως δεν είναι μόνο αυτό είναι εμμονή, αν θέλετε, να γεμίσεις το κενό, το τίποτα, τον φόβο της υπόστασης, τα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα που τσακίζουν την καθημερινότητά μας. Είναι το παραμύθι, η φαντασία, η ομορφιά και η ασκήμια της ζωής. Κάποτε έχεις την αίσθηση ότι βρήκες το γιατρικό του πόνου ψυχής και μελαγχολίας. Αν και αμέσως μετά αντιλαμβάνεσαι το κενό μεγαλύτερο..

-Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσάς είναι να καταφέρετε να εκφράσετε τη σκέψη σας πάνω στο χαρτί;

Είναι δύσκολη η γραφή για μένα είναι εγωιστική απαιτεί την ψυχή σου, την αλήθεια σου. Όλα δικά της, ο ατέρμονος χρόνος, η καθημερινή ανάγνωση. Χρειάζεται συνεχή ανατροφοδότηση, για να μην επαναλαμβάνομαι.

-Ποιες είναι οι λογοτεχνικές επιρροές σας;

Από παιδί διάβαζα, στην αρχή παραμύθια, μετά κλασικά εικονογραφημένα. Σ’ αυτά γνώρισα μεγάλους, όπως τον Β. Ουγκώ, τον Ι. Βερν, Μ. Τουέιν, την Χάριετ Μπίτσερ Στόου κ.α.. Συνέχισα με την Έμιλυ Μπροντέ, την Μπέτυ Σμιθ, Ο. Μπαλζάκ κ.α.. Και οπωσδήποτε τους μεγάλους μας: Παπαδιαμάντη, Καρκαβίτσα, Βιζυηνό κ.α.., καθώς και Φ. Κάφκα, Φ. Φιτζέραλντ, Γ. Φώκνερ, Φλομπερ, κ.α. σχοινοτενής η λίστα.. Παρακολουθώ τη σύγχρονη πεζογραφία, Έλληνες και ξένους συγγραφείς.

-Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σας; Συναίσθημα ή λογική και γιατί;

Είναι το ίζημα, θα έλεγα, του συναισθήματος μέσα στη λογική.

-Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο σας.

Διακρίνει κανείς, να απλώνεται ως φόντο, τοιχογραφία μιας κοινωνίας με ήρωες που αναπνέουν και περιστατικά ζωντανά, κι αυτό γιατί ο Ψευδάνθρακας θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα σπασμένο, μεγάλο πολυπρόσωπο μυθιστόρημα με επί μέρους κεφάλαια τα διηγήματα.

-Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Το γνωστό δίπολο. Είναι πολύπλοκο το θέμα με διιστάμενες απόψεις. Έχω την εντύπωση ότι ο άνθρωπος «γεννιέται» και συνεχίζει να «γεννιέται». Με τα δυο αυτά ρήματα να ανατροφοδοτούνται και να δημιουργούν ένα μεταβαλλόμενο «είναι».

-Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας τι θα ήταν αυτό;

Δεν έχω τη δύναμη να αλλάξω κάτι. Οπότε δεν έχω μπει στη διαδικασία να σκεφτώ μια απάντηση. Στο ερώτημα αυτό θα ευχόμουν η λογοτεχνία να μπορούσε να κάνει τους ανθρώπους καλύτερους.

-Όλο και περισσότεροι νέοι συγγραφείς εμφανίζονται στον ορίζοντα. Αν έπρεπε να συνομιλήσετε μαζί τους, τι ήταν αυτό που θα τόνιζατε περισσότερο;

Συνήθως δεν συμβουλεύω, αλλά θα επαναλάβω τα εξής: Ανάγνωση-μελέτη των σπουδαίων και καταξιωμένων και τα μάτια ανοιχτά στον έσω και έξω κόσμο.

-Έχετε επόμενα συγγραφικά σχέδια;

Έχω σχέδια, όπως μια νουβέλα, ένα μυθιστόρημα. Τώρα, αν ο Θεός γελά με τα σχέδιά μου ο χρόνος θα δείξει..

Σας ευχαριστώ

Κριτική για το νέο βιβλίο της Ευγενίας Μακαριάδη «Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες" εκδόσεις Βακχικόν

Κριτική για το νέο βιβλίο της Ευγενίας Μακαριάδη «Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Καμιά φορά θέλει συνθήκες ποιητικές μια ανάγνωση. Πάει να πει, να ανοίγεις τα ραδιόφωνα στη διαπασών, πόρτες, μπαλκόνια, καρδιές να τις χαλάς. Πάει να πει, να εισέλθεις θριαμβευτής μες στα βεστιάρια τα πιο μυστικά, εκεί που κρύβεις όλα σου τα φουστάνια και όλες σου τις μάσκες. Μες στα χαλάσματα κατοικούν πράγματα μυθώδη, ανύπαρκτα, μικροί αφοπλισμοί που σε αφήνουν ευάλωτο να φέγγεις στο περιθώριο του κόσμου.

ADVERTISING

Με άλλον τρόπο δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για τον «Ψευδάνθρακα και άλλες ιστορίες» των εκδόσεων Βακχικόν. Αν δεν αντέχεις, καλύτερα να μη γυρέψεις μια εύκολη ανάγνωση στα πυροτεχνήματα της Ευγενίας Μακαριάδη που δημοσιεύουν οι εκδόσεις Βακχικόν, συνεχίζοντας μια παράδοση αρκετά ποιοτικών συλλογών που ξεχωρίζουν μες στην πληθωριστική, εγχώρια βιβλιοπαραγωγή.

Αφήνω και εισβάλλουν οι άνεμοι μες στα δωμάτια. Και ας τα χαλάσουν όλα και ας σκορπίσουν τα χαρτιά και τις αναμνήσεις και ας ξυπνήσουν μια ιδέα φόβου που κοιμάται εντός. Οι ιστορίες της κυρίας Μακαριάδη αφορούν την οικεία χορογραφία της εποχής. Δεν έχουν λόγια, μονάχα νιώθονται με μια ένταση πρωτόγνωρη, ίδια φωνή που ξεχωρίζει πριν τον χαμό της. Οι πολαρόιντ που συνθέτουν το λεύκωμα των εκδόσεων Βακχικόν δεν γνωρίζουν άλλον δρόμο. Θυμίζουν τα παιδιά που με μια αφοπλιστική αθωότητα σου λένε την αλήθεια, σου μιλούν στο επικίνδυνο, το δεύτερο ενικό προσωπείο. Όπως και η Ευγενία Μακαριάδη που στέκει παντοτινή στο βάθος του καθρέφτη, χαρίζοντας την αθανασία σε μια λεπτομέρεια αισθητική, ψυχική, κάποτε ιδιότροπη. Στον τίτλο έχει κρυφτεί η σημασία της συλλογής της συγγραφέως γυρεύοντας την αυθεντική έκταση του χρόνου και του πόνου. Οι τροχιές της σταθερές, αδιαπέραστες, ιλιγγιώδεις, τα πρόσωπά της μια ασύλληπτη πινακοθήκη, το σεβαστό πλήθος που κινεί αυτόν τον κόσμο. Όλο μετοχές ο λόγος της, εκφορά και στάση παθητική, η πέτρα που αφήνει επάνω της νερά και ανέμους, λέγοντας για μια τελευταία φορά την πικρή της ιστο

Ελληνική λογοτεχνία από τις Εκδόσεις Βακχικόν

Θέλει θράσος και αντοχή η αναπαράσταση της εποχής μας και συνιστά ήδη ζητούμενο για τις τέχνες μια άλλη διατύπωση. Ως τότε η κυρία Μακαριάδη τραγουδά για εκείνο που δεν γίνεται ποτέ κινηματογράφος, μα εμπεριέχει όλα τα στοιχεία του γκριζομάλλη αιώνα μας. Οι εντυπώσεις του Ψευδάνθρακα φτερουγίζουν στις τέσσερις γωνιές αυτού του κόσμου. Εντοιχισμένα τα πρόσωπα πασχίζουν, τινάζουν τα σώματά τους μιμούμενοι τα ηλιοτρόπια, ξεδίνουν στο όνομα μιας ελπίδας που σημαίνει μονάχα σφαγή. Γρήγορες διαβάσεις, κενά βλέμματα, όνειρα πελοποννησιακά που παίζονται ανάμεσα σε δυο σταθμούς και μια συγνώμη. Καθρέφτες αμείλικτοι και ένας φόβος μην μάθει ο άλλος την μεγάλη μας μοναξιά.

Όχι η Ευγενία Μακαριάδη, όχι εκείνη δεν τρέμει το σκήνωμα του άλλου. Την ώρα που κοιμάσαι κάποιος ζωγραφίζει δυο πρόσωπα και ένα δάκρυ, μες στα ίδια ρούχα του πασχίζει να επιβιώσει. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τους καθρέφτες και η συγγραφέας το νιώθει και το ξέρει καλά. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει για να σωθεί το πρόσωπό σου. Στις ιστορίες του Ψευδάνθρακα μοιάζει κάτι να χάθηκε. Και η συγγραφέας με κείμενα καθρεφτάκια της ζωής μας κάνει εκείνα τα απατηλά, τα μάταια σινιάλα μιας ολόκληρης γενιάς που προχωρεί στις ευλογημένες αφαιρέσεις. Που νιώθει τους βυθούς όταν ξυπνούν, που ζει τις ζωές των ανθρώπων, τότε και τώρα και πάντα.

Με κάτι μικρές, εύφλεκτες πρόζες, γέννημα ποιητικό η Ευγενία Μακαριάδη ντύνεται όλες τις σκληρές αγάπες, αλλάζει δέρματα, πέφτει, στην ανάγνωση εκχωρείται και μας πληγώνει. Θέλουν αρετή και τόλμη τούτες οι εξομολογήσεις που δημοσιεύουν οι εκδόσεις Βακχικόν. Θέλουν γνώση των φυσικών νόμων και αλάθητο αισθητήριο για να φανεί η φευγαλέα φρικίαση που καραδοκεί πάντα μες στους καθρέφτες.

Η Ευγενία Μακαριάδη ζωγραφίζει στον «Ψευδάνθρακα» τις όψεις της ζωής, την προσευχή της συλλαβίζει. Και ας φαντάζει βίαιη και άμεσα, σαν μουσική που δεν έχει την ανάγκη του κόσμου. Εγώ αυτές τις ψυχές που συγκρατούν μέσα τους χίλιους ποιητές, τις ονομάζω αρχαίες. Το χρώμα τους, χρώμα πυρετικό. Το γέλιο τους σπασμένα υαλικά, οι ζωές τους παιχνίδια που χάλασαν.

Η Ευγενία Μακαριάδη κάπως μας πονά και ίσως μας αφοπλίζει τόπους τόπους. Ωστόσο, διαθέτει ένα σπάνιο μαγνητισμό η γραφή της. Και οι καιροί μας κοιτάζουν ακρωτηριασμένοι τους ποιητές που δουλεύουν ακατάπαυστα τα πορτραίτα που εμείς δεν τολμούμε.

Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες. Εκδόσεις Βακχικόν

Sophia Sifaki

ΔΙΑΒΑΣΑ ΤΟ «ΨΕΥΔΑΝΘΡΑΚΑΣ και άλλες ιστορίες» της ΕΥΓΕΝΙΑΣ (ΤΖΕΝΗΣ) ΜΑΚΑΡΙΑΔΗ στην προσεγμένη έκδοση «Βακχικόν». Τα διηγήματα της Τζένης ζωγραφίζουν ανθρώπους που θα τους χαρακτηρίζαμε δυσλειτουργικούς. Κουβαλούν κάποιο ελάττωμα, ένα πρόβλημα και αυτό από μόνο του αποτελεί αδικία. Το διακύβευμα σε αυτά διηγήματα είναι ο αδικημένος άνθρωπος. Αδικημένος από τη ζωή, τη φύση ή απλά από την κακή του τύχη, ακόμα και από τον ίδιο του το χαρακτήρα. Οι πινελιές είναι γοργές, κοφτές αλλά με λυρισμό μας δίνουν τον ασθενέστερο, τον αουτσάιντερ, τον αδύναμο κρίκο. Αυτόν δηλαδή που κοινωνικά θεωρείται ασθενέστερος γιατί στην ουσία όποιος αντέχει να σηκώνει το φορτίο που σηκώνουν οι πρωταγωνιστές της Ευγενίας είναι ήρωας μέχρι το κόκκαλο και πόσοι τέτοιοι ήρωες άραγε περπατούν ανάμεσά μας. Πόσοι δεν σηκώνουν ένα απίστευτο ψυχικό ή σωματικό φορτίο, πόσοι γύρω μας δεν βιώνουν την πικρή τους ιστορία ακόμα και χωρίς το βάρος της ασθένειας, ψυχικής ή σωματικής. Και έρχεται η Ευγενία να μας βάλει ένα καθρέπτη, χωρίς σχόλιο, για το πώς τους βλέπουμε αυτούς τους ανθρώπους. Τέτοιους στραπατσαρισμένους, πονεμένους, απομονωμένους ήρωες έχουμε συναντήσει σε έργα μεγάλων συγγραφέων της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Όπως τον Λέννι Σμολ στο «Άνθρωποι και Ποντίκια» του Στάινμπεκ, τον λοχαγό Γιοσάριαν στο Catch 22 του Τζόζεφ Χέλερ, τoν αφηγητή και τρόφιμο του ψυχιατρείου Τσιφ Μπρόμντεν στο «One flew over the Cuckoos’ Nest» (γνωστό ως η Φωλιά του Κούκου) που σκουπίζει τους διαδρόμους και μας διηγείται την ιστορία που έγραψε ο Κεν Κέσυ και μεταφέρθηκε με επιτυχία στην μεγάλη οθόνη, τoν Κίλγκορ Τράουτ, ήρωα του Κούρτ Βόνεγκατ, ακόμα και τον Φρόντο στον Άρχοντα των Δακτυλιδιών του Τόλκιν. Και μην ξεχνάμε τον δικό μας τον Αίσωπο στη χελώνα και το λαγό. Οι ήρωες της Ευγενίας όμως είναι βαθιά ελληνικοί που έρχονται από περασμένες δεκαετίες αλλά και τα χρόνια τα τωρινά. Οι αναμνήσεις τους είναι οι αναμνήσεις μας και γι’ αυτό κάπως ο πόνος τους, τα βάσανά τους, το ξύσιμο των πληγών τους είναι και δικό μας. Καλοτάξιδο Ευγενία!

ΑΦΗΓΗΤΡΙΑ ΤΑΙΝΙΩΝ του Ερνάν Ριβέρα Λετελιέρ εκδόσεις: αντίποδες

ΑΦΗΓΗΤΡΙΑ ΤΑΙΝΙΩΝ

                   του Ερνάν Ριβέρα Λετελιέρ

                       εκδόσεις: αντίποδες

Ο Ερνάν Ριβέρα Λετελιέρ (γεν. 1950) είναι Χιλιανός συγγραφέας. Έχει τιμηθεί δύο φορές με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου της Χιλής, το 1994 και το 1996. Το μυθιστόρημά του «El arte de la resurreccion» τιμήθηκε με το Βραβείο Μυθιστορήματος Alfaguara στην Ισπανία το 2010. Παρότι το πρώιμο έργο του αποτελείται κυρίως από ποιήματα και διηγήματα, έγινε περισσότερο γνωστός ως μυθιστοριογράφος. Στο βιβλίο του αποτυπώνεται η σκληρή ζωή της εργατικής τάξης της Χιλής στα μεταπολεμικά χρόνια. Τα μυθιστορήματά του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες.

Ο συγγραφέας, βασίζει το έργο του σε πραγματικά γεγονότα,  όπως  η εκμετάλλευση από Άγγλους, Γερμανούς και άλλους κατακτητές, της Χιλιανής ερήμου Ατακάμα, πλούσια σε κοιτάσματα νατρίου. Αφηγείται χωρίς λογοτεχνική διατύπωση (θα έλεγα), την ιστορία ανθρώπων που ζουν κάτω από τον αυταρχισμό εταιρίας που εκμεταλλεύεται τον τόπο τους και τους χρησιμοποιεί ως κολίγους- εργάτες των ορυχείων, στη Χιλιανή έρημο του τόπου τους. «Τσιφλικάδες», λοιπόν, των πλούσιων κοιτασμάτων νίτρου σε χωριό της Χιλής, που το ονομάζουν (οι αυθαίρετοι ιδιοκτήτες) «οικισμός της Εταιρίας Νίτρου». Οι γηγενείς δεν έχουν δικαίωμα ούτε στην ονομασία του χωριού τους και όχι μόνο. Στερούνται των βασικών αναγκών, σε στέγη, υγεία, σίτιση.

Πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Η αφηγήτρια Μαρία-Μαργαρίτα αναφέρεται στα παιδικά – εφηβικά της χρόνια, καθώς και σ’ αυτά που διαδραματίζονται στο χωριό της. Οι περισσότεροι κάτοικοι του φτωχού αυτού χωριού είναι εργάτες των ορυχείων. Άλλη διασκέδαση από τον κινηματογράφο δεν έχουν. Όμως και για το εισιτήριο χρήματα δεν περισσεύουν. Έτσι και στην οικογένεια της μικρής Μαρίας – Μαργαρίτας, δεν περισσεύουν χρήματα για το σινεμά που λατρεύει όλη οικογένεια. Ειδικά μετά το εργατικό ατύχημα του πατέρα της, που τον άφησε ανάπηρο. Είναι καθηλωμένος σε αυτοσχέδιο καρότσι. Τα αδέρφια της προσάρμοσαν στην πολυθρόνα του ρόδες παλιού τρικύκλου, μια και η εταιρία αδιαφόρησε να διαθέσει στον δουλευτή της αναπηρικό αμαξίδιο. Κι άλλη ατυχία αναστατώνει το σπιτικό τους, όταν η μητέρα, αμέσως μετά το ατύχημα  εγκαταλείπει τον ανάπηρο σύζυγο και πέντε παιδιά, γιατί θέλει να πραγματοποιήσει τα όνειρά της, που είναι το τραγούδι και ο χορός. Αποφασίζουν, με την προτροπή του πατέρα τους, να πηγαίνουν τα παιδιά εκ περιτροπής στο σινεμά και στο σπίτι να αφηγούνται την ταινία που είδαν. Καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η Μαρία-Μαργαρίτα θα πρέπει να πηγαίνει στο σινεμά και μετά να τους λέει το έργο. Και αυτό γιατί όχι απλώς αφηγείται αλλά παίζει θεατρικά την κάθε σκηνή και πολλές φορές αυτοσχεδιάζει. Η οικογένεια απολαμβάνει την αφήγηση και δεν έχουν καμιά επιθυμία πλέον να πάνε στο σινεμά. Δεν αργεί να ακουστεί στο χωριό το ταλέντο της μικρής, μέχρι που κατακλύζουν το μικρό τους σπίτι (ένα μικρό παράπηγμα από λαμαρίνες με ανοίγματα για πορτοπαράθυρα)  για να την δουν, να την ακούσουν και θαυμάσουν. Τόσο πολύ τους γοητεύει, που μετά από παρότρυνση θεατή, αποφασίζουν να βάλουν ένα κονσερβοκούτι στην είσοδο και να αφήνει ο καθένας την προσφορά του. Έτσι ο ένας τοίχος της παράγκας γίνεται σκηνή, μάλλον οθόνη, και στη μικρή αφηγήτρια με το ξεχωριστό ταλέντο, δίνουν το τιμητικό παρατσούκλι «συνεράιδα». Συνηθισμένα τα παρατσούκλια στο χωριό.  Έχουμε δεκαετία του '60, δεν αργεί η είσοδος της τηλεόρασης, και η πτώση του κινηματογράφου, παράλληλα με την παρακμή και την καταστροφή της οικογένειας.  

Ο συγγραφέας διασαφηνίζει την αξία της τέχνης, που εκκολάπτεται ακόμα και σε παράγκα. Γραφή που καταγράφει σε απλή γλώσσα  και με χιούμορ πολλές φορές) σκληρά γεγονότα βάναυσης συμπεριφοράς, σεξουαλικής κακοποίησης κοριτσιών και εγκληματικής εκμετάλλευσης αυτών που έχουν την εξουσία σε ανθρώπους και πράγματα.

-Η σκοτεινή κινηματογραφική αίθουσα με μάγευε. Στα μάτια μου φάνταζε σαν σπήλαιο μυστηριώδες, μυστικό, μονίμως ανεξερεύνητο. Με το που περνούσα τις βαριές βελούδινες κουρτίνες, είχα την αίσθηση ότι άφηνα την πεζή πραγματικότητα κι έμπαινα σ’ έναν θαυμαστό μαγικό κόσμο.

-Κάθε δειλινό είναι σαν το τελευταίο πανοραμικό πλάνο κάποιας παλιάς ταινίας, μιας ταινίας τεκνικολόρ και σινεμασκόπ, με υπόκρουση το θόρυβο του ανέμου πάνω στις λαμαρίνες. Μιας ταινίας που επαναλαμβάνεται  μέρα με τη μέρα. Άλλοτε θλιβερή, άλλοτε λιγότερο θλιβερή.

Που έχει όμως πάντα το ίδιο τέλος:

Στο βάθος αυτής της μεγάλης δειλινής οθόνης, βλέπω να  ξεμακραίνει ο πατέρας μου καθισμένος στην πολυθρόνα του με τις ρόδες, βλέπω να ξεμακραίνουν τ’ αδέλφια μου, ένα, ένα, και η μητέρα μου με τα μεταξωτά της μαντίλια να ανεμίζουν. Τους βλέπω να φεύγουν όπως έφυγαν οι κάτοικοι του οικισμού, τους βλέπω να χάνονται στον ορίζοντα σαν αντικατοπτρισμοί, καθώς η μουσική σβήνει σιγά σιγά, ενώ πάνω από τις φιγούρες τους προβάλλει κατηγορηματική , μοιραία, η λέξη που κανείς ποτέ δεν θέλει να διαβάσει:

ΤΕΛΟΣ

Πάμπλο Νερούντα: Το βραβείο μου είναι εκείνη η μεγαλειώδης στιγμή της ζωής μου, όταν από τα έγκατα ενός ανθρακωρυχείου στη Λότα, με τον ήλιο να πέφτει καρφί στα καυτά βράχια, ξεπρόβαλε από το λαγούμι ένας άντρας σαν να’ βγαινε από την Κόλαση, με το πρόσωπο αλλοιωμένο από την τρομερή δουλειά, με τα μάτια κατακόκκινα από τη σκόνη, και μου έτεινε το αργασμένο του χέρι, εκείνο το χέρι που είχε το χάρτη της πάμπας χαραγμένο στους ρόζους και στις γραμμές του, λέγοντάς μου με μάτια που έλαμπαν : «Σε γνωρίζω πολύ καιρό τώρα αδερφέ».  Αυτές είναι οι δάφνες της ποίησής μου, αυτό το λαγούμι στην τρομερή πάμπα, απ’ όπου ξεπροβάλλει ο εργάτης εκείνος στον οποίο ο άνεμος και η νύχτα και τα άστρα της Χιλής έχουν ψιθυρίσει πολλές φορές: «Δεν είσαι μόνος σου. Υπάρχει ένας ποιητής που συλλογιέται τα βάσανά σου.

Τζένη Μακαριάδη