«Η ΕΒΡΑΙΑ ΝΥΦΗ» του Νίκου Δαββέτα (γεν.1960, Αθήνα).

(Δεκ. 2010.)




Αυτό που λεει η θυμοσοφική ρήση «αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα» είναι η ρίζα, αν θέλετε, που ο συγγραφέας ανέπτυξε τη μυθιστορία του βασισμένη επίσης σε ιστορικά γεγονότα μεταπολεμικών δηώσεων και αρπαγών από νικηφόρες ορδές λουστραρισμένες με τις μάσκες των «κυριλέ» (θα λέγαμε σήμερα) κουστουμαρισμένων και καπελωμένων με ρεπούμπλικες ληστοσυμμοριών, που ξεφτιλίζουν την ελληνική περηφάνια καθώς καμιά ιστορία, καμιά διδαχή, ούτε καν οι άγριες ιαχές νίκης του Μεχμέτ του Πορθητή, (-Yiagmaaa δικά σας τα χρυσά, τα διαμάντια, οι όμορφες παρθένες νέες καθώς και νέοι από οικογένειες ευγενών, ό,τι αρπάξετε δικό σας, όλα δικά σας Yiagmaaa..- ) δεν τους συνέτισαν, δεν τους συνετίζουν και συνεχίζουν μέχρι σήμερα....

Ένας έρωτας δυνατός, χωρίς εξομολόγηση, χωρίς άφεση αμαρτιών, είναι το μόνο στοιχείο μιας αληθινής ζωής που όμως οι ήρωές μας το προσπερνούν φοβισμένοι στη σκιά μιας άλλης ζωής επινοητικής, όπου η αλήθεια-πληγή σκεπασμένη χρόνια δεν επουλώνεται αλλά τους πονά και τους λαβώνει.


Εδώ θα αναφέρω τον oμώνυμο πίνακα του Ρέμπραντ (Ολλανδία 1606-1669), που είναι μια από τις εμμονές της ηρωίδας του βιβλίου. Απεικονίζεται στον πίνακα ο γαμπρός και η νύφη; Γιατί τόσο φωτεινά πρόσωπα, ρούχα και κοσμήματα μέσα στο σκότος; Είναι ο πατέρας που το χέρι του ακουμπά στο στήθος τη θυγατέρα του που είναι η νύφη; ή ο γαμπρός τη γυναίκα του; Η νύφη φορτωμένη στα πλούσια, φανταχτερά, νυφιάτικα ρούχα με ακριβά κοσμήματα, είναι απλώς παχουλή; Μήπως εγκυμονεί; Είναι ένα πρόσωπο που είναι έτοιμο να χαμογελάσει; Να ειρωνευτεί; Ένα Τζοκόντειο (Ντα Βίντσι, Φλωρεντία 1452-1519) χαμόγελο ίσως; Μήπως ένας σαρκασμός;

Έτσι σαρκάζει η ηρωίδα του βιβλίου, η Νίκη. Μια άπτερος Νίκη. «Είμαι έγκυος, θα το κρατήσω, έτσι θα μοιάζω πιο πολύ στην «εβραία νύφη»...

Μια Νίκη που βλέπει καθημερινά τον εαυτό της μέσα από παραμορφωτικό καθρέφτη, που τη δείχνει όπως τα μάτια της ψυχής της βλέπουν· όλα στο σώμα της θέλουν κόψιμο και πέταμα μόνο ένα λεπίδι χρειάζεται για να κόψει ό,τι περισσεύει, να πετάξει τα χοντρά, τα άσκημα όλα αυτά που τη βυθίζουν στην κατάθλιψη και το πετυχαίνει με την αρρώστια της ανορεξίας.

Μαζί με τους ήρωες ταξιδεύουμε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βερολίνο, Ολυμπία, παίρνουμε πληροφορίες και ιστορικές μεταπολεμικές μαρτυρίες από το 1943 μέχρι το 1949 και πρόσφατα γεγονότα του 2005 , 2007.

Η Νίκη παλεύει με τα στοιχειά του παρελθόντος της και ψάχνει να βρει και να δει καθαρά αυτά τα προπατορικά που την πνίγουν. Είναι υπεύθυνος ο πατέρας για τον αφανισμό ελλήνων εβραίων; Μήπως για το θάνατο της μάνας; Είναι φασίστας ο πατέρας;

Φιλοναζιστής ο πατέρας και στυγνός εκμεταλλευτής εκ θέσεως μια και είναι διορισμένος στην, ύποπτη για τις δραστηριότητές της, Υπηρεσία Διαχείρισης Εβραϊκών Περιουσιών.

Εξουσιαστής ο πατέρας, ο πατέρας που εκείνη αγαπά, που πρέπει να αγαπά, γιατί αυτή είναι το παιδί του, το παιδί που ανατρέφει αυτός και εξουσιάζει και η εξουσία του φτάνει μέχρι την ασέλγεια, όχι δεν την κακοποιεί σεξουαλικά απλά τρίβεται πάνω της μέχρι εκσπερματισμού και το παιδί απλά υπομένει και παραβλέπει... μα βλέπετε είναι παΤέρας.

Ειρωνεία της τύχης να την κουράρει ο εβραίος ψυχίατρος Δαβίδ Καπόν, συγχρόνως όμως να την προπονεί ο ανατολικογερμανός προπονητής Κουρτ Βάλζερ με τον οποίο έχει και σεξουαλική σχέση. Η προπόνηση της είναι απαραίτητη γιατί θέλει να γίνει πρωταθλήτρια στο άλμα εις μήκος, γιατί έτσι ακριβώς ονειρευόταν για κείνη ο πατέρας.

Ανάμεσα στις προσωπικές του αντιφάσεις και ο ήρωας της ιστορίας και εραστής της Νίκης· γιατί τόσο βάρος στις πλάτες από τα παιδικάτα του; Μήπως για τον νεκρό αριστερό πατέρα του; Και ποια η δράση του στον εμφύλιο;

Το ολοκαύτωμα στο πανέμορφο κομμάτι της Πελοποννήσου το καλοκαίρι του 2007 κατέστρεψε και το μοναδικό κτήμα, κατά το ήμισυ με τον αδελφό του, που κληρονόμησε στην Ολυμπία. Εκεί όμως ξεθάβονται ανθρώπινοι σκελετοί και συνάμα φανερώνεται κομμάτι της τρομακτικής εμφύλιας ιστορίας του τόπου, όπου έχει σχέση και ο νεκρός πατέρας... άραγε το παζλ θα τελειώσει ποτέ;

Αναρωτιέται αν είναι σίγουρα ερωτευμένος μ’ αυτό το λιπόσαρκο πλάσμα κι αν το αγαπά. Αν όχι γιατί το κυνηγάει κατά πόδας ακόμα και στο εξωτερικό; γιατί δεν φεύγει; Γιατί τον τρομάζει η εγκυμοσύνη της; Γιατί δεν θέλει ένα παιδί μαζί της; Το σίγουρο είναι ότι το κορμί του αναγνωρίζει πάνω της κάτι το ερωτικά οικείο!. Μα πως έχει ερωτευθεί αυτό το πλάσμα; ρωτούσε έξαλλος τον εαυτό του.

Τώρα που η εγκυμονούσα βρήκε λυτρωτή το θάνατο, πάλι ενοχές; Άραγε οι ενοχές αθωώνουν;

Τελικά κανενός το παρελθόν δε σβήνει, απλά πυροβολεί κι όποιον πάρει το σκοτάδι και το σκοτάδι παίρνει αυτόν που έχει σκεπασμένες παλιές πληγές και ίσως αυτές να χρειάζονται αέρα για την επούλωσή τους.